Darowizny pieniędzy, zwłaszcza te w rodzinie, są najczęstszym sposobem przekazania środków. Dotyczy to nie tylko pieniędzy, ale również rzeczy, nieruchomości i praw majątkowych. Pomimo, iż jest to bezpłatne świadczenie na rzecz obdarowanego kosztem własnego majątku, to czynność taka może rodzić obowiązek podatkowy. Dziś wymienię kilka przykładów darowizn, które zarówno powodują powstanie obowiązku podatkowego, jak i wbrew pozorom taka konieczność nie powstanie na gruncie ustawy o podatku od spadków i darowizn.

Zacznę jednak od wyjaśnienia kilku ważnych kwestii. Pierwszą są grupy podatkowe i kwoty wolne.

0 grupa podatkowa (a w zasadzie tak zwana zerowa grupa podatkowa), zalicza się do niej: małżonka, zstępnych (dzieci, wnuki, prawnuki), wstępnych (rodzice, dziadkowie), pasierb, rodzeństwo, ojczym, macocha;

I grupa podatkowa – zaliczają się do niej osoby z grupy zero oraz zięć, synowa i teściowie; Kwota wolna od podatku wynosi 9637 zł od jednej osoby w ciągu 5 lat.

II grupa podatkowa – zaliczają się do niej zstępni rodzeństwa (bratanek, siostrzeniec, rodzeństwo rodziców, zstępni pasierbów, małżonkowie pasierbów, małżonkowie rodzeństwa (żona brata), rodzeństwo małżonka (szwagier), małżonkowie rodzeństwa małżonka (żona brata małżonka), małżonkowie innych zstępnych (małżonek wnuka); Kwota wolna od podatku wynosi 7276 zł od jednej osoby w ciągu 5 lat.

III grupa podatkowa – zaliczają się do niej osoby obce np. znajomi, czy przyjaciele lub spokrewnione/spowinowacone w dalszym stopniu. Kwota wolna od podatku wynosi 4902 zł od jednej osoby w ciągu 5 lat. Najczęściej należy uważać, aby z dobroci serca i chęci pomocy drugiej osobie nie przekroczyć tej kwoty gdyż może to spowodować konieczność zapłaty przez obdarowanego wysokiego podatku.

Kwota wolna oznacza, że darowizn do wskazanej wyżej wysokości nie trzeba zgłaszać do urzędu skarbowego.

Obowiązek podatkowy zawsze spoczywa na osobie obdarowanej.

Darowizny w grupie zero, czyli dokonane pomiędzy osobami z tego kręgu. Są wyłączone z opodatkowania podatkiem od spadków i darowizn, jeżeli darowizna od jednej osoby nie przekracza w ciągu 5 lat kwoty 9637 zł. Do tej kwoty darowizny nie trzeba zgłaszać urzędu skarbowego.

Przykład:
Jan otrzymał następujące darowizny: 8000 zł od brata, 9000 zł od dziadka i 9000 zł od matki. Pomimo, iż łączna kwota znacznie przekracza kwotę 9637 zł, to darowizny nie będą opodatkowane, gdyż od jednej osoby Jan otrzymał darowizny nieprzekraczające tej kwoty.

Nie oznacza to jednak, że darowizna przekraczająca kwotę 9637 zł będzie musiała zostać opodatkowana. Wystarczy, że obdarowany otrzymawszy darowiznę o wartości przekraczającej tę kwotę, zgłosi ją do urzędu skarbowego w ciągu 6 miesięcy na odpowiednim formularzu. Ważne jest również, aby darowizna pieniędzy była przekazana na rachunek bankowy. Można jeszcze umowę darowizny zawrzeć w formie aktu notarialnego, wówczas nie trzeba jej samodzielnie zgłaszać do urzędu skarbowego, gdyż obowiązek ten spoczywa wówczas na notariuszu. Forma ta ma swoją główną wadę – konieczność zapłaty wynagrodzenia notariusza za przygotowanie i odczytanie aktu. Dlatego uważam, że spokojnie można tego dokonać we własnym zakresie.

Przykład:
Ojciec Ewy planuje darować córce na zakup nieruchomości kwotę 200 000 zł. Aby móc skorzystać ze zwolnienia z podatku, ojciec przekaże córce środki na jej rachunek bankowy, a fakt ten Ewa zgłosi do urzędu skarbowego na formularzu SD-Z 2 w ciągu 6 miesięcy od dnia dokonania przelewu.

Darowizny tej niekoniecznie trzeba dokonywać na rachunek bankowy obdarowanego. Powyższy przykład można zmodyfikować.

Ojciec Ewy planuje darować córce na zakup nieruchomości kwotę 200 000 zł. Środki te ojciec przekaże na rachunek bankowy osoby sprzedającej mieszkanie (np. deweloperowi), a fakt ten Ewa zgłosi do urzędu skarbowego na formularzu…

Darowizna od rodziców na rzecz syna i synowej

Wyobraźmy sobie sytuację, że małżeństwo Kowalskich chce przekazać swojemu synowi i synowej pieniądze w wys. 35 000 zł. Czy w takim przypadku powstanie obowiązek podatkowy? Otóż nie. Mamy tutaj do czynienia ze zbiegiem darczyńców i obdarowanych, każdy z nich ma odrębne limity.
Syn mógł od ojca otrzymać 9637 zł i od matki 9637 zł (syn mógłby nawet więcej, ale bez zgłaszania może tyle)
Synowa mogła otrzymać od teścia 9637 zł i od teściowej 9637 zł (I grupa).

Zatem kwota wolna wynosić będzie 4 x 9637 zł = 38 548 zł

Istnieje wiele konfiguracji, dzięki którym można uniknąć zapłaty podatku , dlatego każdą taką czynność należy gruntownie przemyśleć.

W niniejsze przykłady mogą również zostać zastąpione innymi składnikami majątku, niekoniecznie pieniędzmi.

Pamiętajmy również o konieczności zgłaszania wyższych darowizn, gdyż przykrą konsekwencją tego niedopatrzenia może być konieczność zapłaty sankcyjnej stawki 20% podatku od wartości darowizny.

@podatkowe dylematy